Cultureel Centrum Servaes in Heeswijk
Op de deur van steeds meer gemeenschapshuizen zie je het logo van een dementievriendelijk gemeenschapshuis met het herkenbare blauwe vergeet-mij-nietje. Ze zijn een onmisbare schakel in de tientallen dementievriendelijke gemeenschappen die floreren in Brabant. Met maatschappelijke organisaties, vrijwilligers en de gemeente werken zij samen aan tien doelstellingen. Rode draad is een warm welkom voor mensen met (beginnende) dementie, het kunnen meedoen en ontmoeten, en de juiste kennis hoe hiermee om te gaan. Cultureel Centrum Servaes in Heeswijk en de aangrenzende Ontmoetingstuin hebben hierin een spilfunctie.
De functie van gemeenschapshuis CC Servaes is de laatste jaren veranderd van verhuurbedrijf naar een mensvriendelijk huis van ontmoeting, waar vooral veel ouderen gebruik van maken. Tonny van der Ven, bestuurslid: “Ouderen blijven langer thuis wonen, en dreigen soms in een isolement te komen. We organiseren in het verlengde van de WMO een ontmoetingsmiddag, de mogelijkheid om samen te eten en natuurlijk de Ontmoetingstuin. Ook mensen met dementie zijn van harte welkom.” “Eigenlijk doen we niet iets bijzonders voor mensen met dementie”, zegt Jan van den Broek, voorzitter van de Ontmoetingstuin en IVN-vrijwilliger, “ik weet niet eens of ze er zijn. Het gevoel welkom te zijn, daar zijn we goed in. Je vraagt niet ”wat kom je doen” maar je vraagt “wil je koffie”. Als ze iets goed kunnen, al is het schoffelen, en ze horen erbij, dan zie je ze opbloeien. En we zoeken mee naar oplossingen voor mensen die wat extra’s nodig hebben. “
Jan vervolgt: “Een logische vervolgstap was om samen pilot Groen in de Buurt te gaan doen. ‘t Heft en Stichting Zet hebben ons geïnspireerd om in de Ontmoetingstuin nog beter in te spelen op mensen met dementie. Juist voor deze doelgroep is natuurbeleving van grote betekenis; een groene omgeving nodigt uit tot voelen, ruiken, horen, proeven en ontmoeten. Ook stapten we in de werkgroep van Dementievriendelijke Gemeente Bernheze, en we hebben met veel vrijwilligers de training Samen Dementievriendelijk gedaan. Inmiddels zijn we officieel een dementievriendelijk gemeenschapshuis en Ontmoetingstuin, maar we zijn niet klaar! Het is een proces dat steeds verder gaat.”
Bij de herinrichting van de Ontmoetingstuin zoeken Jan en Tonny de verbinding met elkaar en met de omliggende organisaties. De Ontmoetingstuin ligt als een groen hart in Heeswijk. De tuin is omringd door een tiental voorzieningen met een sociaal-culturele en ontmoetingsfunctie zoals de kerk, de jongerensoos, het Gilde, de Heemkundekring en het IVN. En in de oude pastorie zit Lima, dat opvang en begeleiding biedt aan kinderen en jongeren met een beperking. En natuurlijk CC Servaes. Tonny: “Het zijn 10 organisaties met eigen doelen en statuten, dat zijn niet alleen fysieke muren. Het is een heel proces om tot gezamenlijke plannen te komen. De fysieke nabijheid is heel belangrijk. We hebben geprobeerd om de lokale zorgorganisatie enthousiast te krijgen om iets met ons samen te doen, dat is niet gelukt.” Ivon Berkers, projectadviseur Groen in de Buurt: “De Gemeente Bernheze erkent de centrale rol van CC Servaes en de Ontmoetingstuin in het leggen van verbindingen tussen al de organisaties als het gaat om ‘mensvriendelijk’ en ‘dementievriendelijk’. Groen in de Buurt is daarvan een mooi voorbeeld. “
Pluspunt in Heeswijk is natuurlijk de unieke ligging van de Ontmoetingstuin. Maar Jan benadrukt: “Als je wilt, kun je altijd iets doen met groen! Vergeet de fysieke stenen begrenzing en kijk om je heen wat er mogelijk is. Met een paar bakken aan de muur kan je ook al iets doen. Zo is ook bij Muzerijk de buurttuin ontstaan. Desnoods haal je groen naar binnen met foto’s aan de muren, zoals het ziekenhuis in Uden dat heeft gedaan.“ Er ligt inmiddels een mooi herinrichtingsplan waarvoor momenteel financiering wordt gezocht. Alle omringende gebouwen krijgen een uitgang naar de tuin in het midden. Dit versterkt de ontmoetingsfunctie, en maakt het gezamenlijk gebruik van voorzieningen mogelijk zoals toilet of servies. Niet alleen voor de Ontmoetingstuin, ook voor de exploitatie van CC Servaes is extra geld nodig. Jan: “Wij zijn de hele dag open, ook op uren dat er weinig aanloop is. Je kunt die dingen niet doen als je niet heel goed op je centen let. We hebben een maatschappelijke functie, en daarom is de subsidie gerechtvaardigd; we zijn dus geen concurrent van de horeca.“
Wat is groen in de buurt?
Groen in de Buurt wil de verbinding tussen inwoners stimuleren door groenvoorzieningen en groenactiviteiten, waarbij mensen met dementie zo lang als mogelijk aansluiting kunnen vinden. CC Servaes, Centrum de Beiaard in Asten en HelvoirThuis in Helvoirt zijn pilots voor Groen in de Buurt. Initiatiefnemers zijn ‘t Heft, de Brabantse Raad voor Informele Zorg en Programmaraad Zorgvernieuwing Psychogeriatrie. Stichting Zet verzorgt de projectleiding. Een inspiratiegids met tips is verkrijgbaar op www.dementievriendelijk.nl.
