WAAROM HET GEMEENSCHAPSHUIS 2.0 INITIATIEF VAN ‘T HEFT?
Visie en taken van ‘t Heft
Het gemeenschapshuis is in onze visie nadrukkelijk een plaats waar inwoners elkaar ontmoeten, waar uitwisseling plaatsvindt en nieuwe ideeën ontwikkeld worden. ’t Heft wil als platform van (Noord Brabantse) gemeenschapshuizen de leden stimuleren en ondersteunen zodat zij een rol en actieve bijdrage kunnen vervullen bij burgerinitiatieven, participatievraagstukken, educatie, lokale vraagstukken als eenzaamheid, voorkomen van uitsluiting, armoede, klimaatadaptatie en duurzaamheid.
Als ’t Heft richten we ons concreet op een drietal thema’s, namelijk:
- Expertise functie beschikbaar houden en verbeteren
- Versterken platformfunctie in de regio’s
- Gidsfunctie
De gidsfunctie betekent, op basis van de vraag, het ontwikkelen van hulpmiddelen voor gemeenschapshuizen en deze beschikbaar stellen die helpen bij de door hen gewenste ontwikkeling.
Vraag van de leden: wat voor huis willen/moeten we zijn?
Eén van de vragen die bij veel besturen naar voren kwam was: “De gemeente verwacht van ons huis een belangrijkere bijdrage aan de leefbaarheid in onze buurt/wijk/dorp. Maar vaak zonder een concrete ondersteuning bij beantwoording van de vraag ‘en hoe doe je dat dan?” Feitelijk raakt die vraag de kern van het bestaansrecht van een gemeenschapshuis. Een goed antwoord hierop is wezenlijk voor een goede toekomst.
Al eerder (september 2017) hebben we samen met een aantal partners uit andere provincies een handreiking gemaakt hoe een start te maken met nadenken over de toekomst van het huis. Deze brochure ‘Wat voor dorpshuis willen we zijn?‘ vond gretig aftrek. Om echter niet alleen de discussie goed te voeren, maar die ook om te zetten in acties en resultaten, was gerichte ondersteuning nodig.
Gemeenschapshuis 2.0 trajecten
Daarom hebben we als ’t Heft het initiatief genomen om kennis, kunde en middelen te verzamelen en huizen onder hun eigen regie een traject te laten doorlopen. Met als resultaat, dat:
- het eigenaarschap van het huis is verbreed van bestuur naar de wijk.
- er een concreet activiteitenplan ligt, afgestemd op de behoefte van de buurt.
- er een ondernemingsplan is op basis waarvan al die activiteiten ook kunnen worden waargemaakt.
In Het PON & Telos en de Provincie Noord Brabant vonden we enthousiaste partners om het traject gemeenschapshuis 2.0, zoals we het noemden, te ontwikkelen en respectievelijk te financieren. Daardoor konden we op drie plaatsen (Sterksel, Schaijk en Lage Zwaluwe) in de periode najaar 2019 -begin 2020 de proef op de som nemen. In die trajecten waren we alleen gericht op de eerste twee doelstellingen (verbreden eigenaarschap en maken van activiteitenplan).
De drie deelnemers, Het PON & Telos, Provincie en wij als ’t Heft, waren enthousiast over het resultaat, wat in het voorjaar van 2021 leidde tot het aanvullen van het traject met een onderdeel gericht op het maken van een ondernemingsplan.
De KNHM foundation had al eerder samen met LSA Actieve Bewoners trainingstrajecten verzorgd aan bewonersinitiatieven in het maken van een ondernemingsplan . In hen vonden we een gedreven partner, die samen met ons en Het PON & Telos het traject verder ontwikkelde. Door niet alleen de financiële steun van de Provincie maar ook van het VSB fonds, was het mogelijk om vijf huizen tegelijk dit nieuwe traject te laten doorlopen. Daarbij was wel de conditie dat ook de gemeente, waar de huizen stonden, een financiële bijdrage zou leveren. Dit vanwege het feit dat uit de eerste drie trajecten was gebleken dat betrokkenheid van een gemeente bij het traject essentieel is. We kwamen bij vijf huizen uit de gemeente Oss terecht. Die gemeente had uitgesproken het belang van de maatschappelijke rol van de gemeenschapshuizen en de noodzaak hen daarbij te (blijven)ondersteunen te zien. Niet alleen in woord, maar ook middels door de raad daarvoor beschikbaar gestelde middelen.
Inhoud rapportage
In deze rapportage wordt verslag gedaan van de werkwijze binnen het traject van zowel de eerste als de tweede serie, de resultaten voor de huizen, de geleerde lessen voor zowel de huizen als de gemeente en tenslotte een voorstel voor de toekomstige invulling van het gemeenschapshuizen 2.0 traject. De hele rapportage kun je lezen op de ledensite onder publicaties.
Voor alle betrokkenen bij de 2.0 trajecten
In de eerste plaats willen we onze bewondering uitspreken voor de wijze waarop door besturen, stakeholders en wijk/dorpsbewoners energiek en inspirerend de trajecten werden doorlopen. Wij wensen hen allen succes bij het realiseren van de actieplannen.
Daarnaast hartelijk dank voor jullie inzet; Jolanda Luijten, Britte van Dalen en Madelon van Duren van Het PON & Telos en Erik Arkesteijn van de KNHM Foundation. Niet alleen tijdens de ondersteuning van de huizen, maar ook bij het ontwikkelen van het traject en het reflecteren hierop gedurende en na het proces. Dank ook aan de vrijwilligers van de KNHM die de individuele huizen in fase twee begeleidden.
Vanzelfsprekend zijn we ook zeer erkentelijk voor de financiële ondersteuning die we van de Provincie Noord Brabant en het VSB fonds mochten ontvangen en het betrokken volgen van de voortgang en de resultaten. Zonder die ondersteuning hadden we de trajecten niet kunnen ontwikkelen en aanbieden.
Tenslotte onze dank en waardering voor de gemeente Oss. We zagen grote betrokkenheid tijdens het verloop en bij de resultaten van de trajecten vanuit de gemeentelijke organisatie. De toegezegde ondersteuning die men aan alle huizen in Oss blijft bieden om huizen hun maatschappelijke rol te helpen realiseren is wezenlijk en hopelijk een inspiratie voor meer gemeenten.
Piet Hein Jonkergouw, voorzitter ’t Heft
